Lần rồi, mình có để câu hỏi mở cho các bạn trên instagram, có hứa là sẽ viết note theo yêu cầu của các bạn. Tuần này, mình sẽ trả lời, bắt đầu từ câu hỏi được nhiều người đặt ra nhất: “Làm sao để luyện nghe tiếng Pháp hiệu quả?”.
Trước khi đọc bài trả lời này, các bạn có thể search qua google trước, để xem câu trả lời trên các forum, website khác như thế nào. Để các bạn có thể định hướng sơ qua được cách học nghe. Sau đó là để bổ sung thêm cho bài viết này, bạn có thể cân nhắc giữa nhiều hướng dẫn và chọn ra cho mình những bí kíp phù hợp nhất.
Điều đầu tiên, mình xin giơ hai tay thú nhận với các bạn là học nghe không hề dễ. Cách để học hiệu quả và tối ưu nhất là bạn phải nghe trực tiếp từ người Pháp, giao tiếp với họ hoặc nghe họ nói trực tiếp bên tai, để bắt được những âm sắc tự nhiên nhất và có thể điều chỉnh được tức thời ngay trong quá trình nghe – nói. Nhưng điều này thì không hề dễ, môi trường Việt Nam quá khó để bạn có thể nghe – nói được tiếng Pháp thổ ngữ thường xuyên và lâu dài.
Vậy thì chúng ta chỉ còn cách dựa vào tài liệu và rút tỉa kinh nghiệm bản thân dần dần thôi.
Khi đọc bài này, các bạn sẽ đôi lúc cảm thấy, có sự lẫn lộn giữa kĩ năng nghe và nói. Các bạn biết rồi đấy, hai kĩ năng này luôn song hành với nhau, không tách rời nhau được. Quá trình luyện tập nghe sao cho hiệu quả cũng sẽ có liên quan tới việc tập luyện và phát triển kĩ năng nói. Nếu như nghe được âm chuẩn và chất lượng âm thanh của các clip đạt chuẩn thực tế, thì bạn sẽ tiến bộ rất nhanh. Vấn đề là khi đi thi, không ai cho bạn một bài nghe đúng chuẩn âm thanh, thường bài nghe sẽ bị rè, bị tạp âm, bị to nhỏ không đồng đều, thậm chí là chèn nhạc nền vô duyên. Bạn cũng sẽ rất hiếm khi được đeo tai nghe chất lượng cao lên, mà có thể theo vị trí ngồi, bị xếp ở chỗ xa máy cát-xét, hệ quả là điểm nghe thấp. Thật là buồn!
Trước hết, mình sẽ trình bày cách luyện nghe trước. Bài sau (phần tiếp theo), mình sẽ thêm cho các bạn một số tips để nghe thật hiệu quả lúc đi thi.
LUYỆN NGHE
Bạn có thể tùy theo khả năng mà bỏ qua vài bước trong này. Nhưng theo mình, chẳng có bước nào thừa cả. Trường hợp bạn đã lỡ sai một số âm căn bản mà lâu ngày không sửa, thì nó sẽ tạo thành một chỗ ì, kìm hãm khả năng bắt âm của bạn. Nên dù ở trình độ nào, mình cũng khuyên bạn, không nhiều thì ít, chịu khó làm đều và đủ các bước.
Hãy bắt đầu bằng luyện phonétique, tức là luyện phát âm, để biết cách đọc đúng chuẩn các âm. Tuy hơi lâu, nhất là với những bạn đã có tiếng Pháp đầy mình, việc bắt đầu lại từ a, b, c sẽ rất vô duyên. Nhưng bạn tin mình đi, sau gần 20 năm học tiếng Pháp, mỗi lần nghe lại các bài phonétique mình đều học được kha khá thứ thú vị. Những bài nghe mình thích nhất, cũng toàn ở trong giáo trình học hồi lớp Một. Lợi ích lớn nhất của những bài nghe – luyện phát âm cơ bản này, đó chính là khả năng bắt âm cực kì chính xác. Tốt cho việc nghe chính tả và luyện nói cũng như trau dồi vốn nghe – nói tiếng Pháp. Khi nghe phonétique nhiều, bạn sẽ thấy là: Ồ! Hóa ra vin, un, bain, vingt, cinq… nghe kĩ ra thì không hề giống nhau tẹo nào. Chúng có sự khác biệt nhất định. Tinh tế hơn nữa bạn sẽ thấy là C’est – sais – cher cũng có sự khác biệt. Hoặc như chatelet – forêt – aimer không phải đọc thành “ê” hết đâu. Nghe một thời gian các âm dr – pr – br – gr, dần dần bạn không bị lẫn nữa. Các âm s, x, ch, ç đọc đúng chuẩn là như thế nào. Khi đã nghe được âm đúng, bạn viết chính tả lại sẽ cũng đúng. Nếu viết chính tả đúng tức là đã biết chính xác từ đang nói là gì, bạn sẽ hiểu đúng.
Link tham khảo, các bạn có thể xem thêm các clip khác từ các kênh này nhé!
https://www.youtube.com/watch?v=NQA4Wyhb8BU
https://www.youtube.com/watch?v=5Y4C3UbaFNQ
https://www.youtube.com/watch?v=t72xMFwf6e0
Ngoài việc nghe để học phát âm ra, việc nghe đi nghe lại những bài nghe đơn giản, cực kì đơn giản, không nhất thiết phải phù hợp với trình độ trung cấp, cao cấp của bạn…. rất có lợi. Vì đó là cách thức mà não bộ chúng ta ghi nhớ thông tin, nó cần có sự lặp đi lặp lại thông tin để lâu dần hình thành các nếp nhăn trên não. Khi nghe một bài nghe đơn giản, bạn thậm chí có thể thuộc làu làu trong nửa ngày và nói răm rắp. Như vậy, có phải là bạn sẽ ghi nhớ được đoạn hội thoại nhanh hơn rất nhiều không?
Trong vòng 2 tuần đến 1 tháng đầu tiên (tùy thuộc vào khả năng và độ khó của bài nghe đối với bạn), bạn hãy chỉ chọn ra một bài cảm thấy gắn bó được (ý là hay, bạn có thể bật chế độ repeat mà không chán) để luyện. Hãy nhớ, chỉ cần luyện 1 bài là đủ. Luyện đến khi nào bạn có khả năng phát chế độ repeat cho mình luôn. Tức là thay vì máy nói thì giờ đến lượt bạn nói, y chang không sai một chữ. Hãy gạch chân trong đầu điều quan trọng này: GHI NHỚ là việc quan trọng nhất trong giai đoạn đầu của chu trình luyện nghe.
Sau khi đã vững vàng rồi, bạn hãy tìm những bài phù hợp với trình độ của mình, các bạn có thể luyện nghe với sách bài tập (trả lời câu hỏi, đánh trắc nghiệm, đoán từ…) đây là cách luyện nghe hiểu. Những bài tập này kiểm tra khả năng của bạn, có biết cách bắt ý chỉ qua 2,3 lần nghe hay không. Thực ra thì bạn không cần nghe hiểu hết, chỉ cần nắm được mạch, đoán mò cũng có thể ra. Mình không khuyến khích cách này với các bạn thực sự muốn luyện nghe lắm, nhất là một khi đã lên trình độ B1, B2… Nhiều khi, đi thi trúng tủ bài nghe, đến bài nói thì nghe mà không hiểu câu hỏi của Ban giám khảo. Và sau khi lấy bằng thì khả năng nghe cũng tự đó mà bay biến. Vấn đề ở đây là gì? Bạn luyện quá nhanh, không đầu tư nhiều thời gian cho một bài nghe. Một bài nghe hiểu để làm hết bài tập, bạn cần ít nhất 15 phút. Và nếu nghe với mục đích để học, bạn cần khoảng thời gian là 30 phút cho mỗi lần, kéo dài trong ít nhất 2-3 ngày. Bạn cũng có thể luyện nghe viết chính tả, nghe xong tự soạn lại nội dung nghe của mình, chính xác tới từng chữ một. Đừng chọn bài khó kẻo nản chí sớm, tin mình đi, cứ dễ mà chắc ăn vẫn hơn. Vì bạn chỉ mới ở giai đoạn thứ hai của hành trình luyện nghe thôi.
Đến giai đoạn thứ 3, hãy bắt đầu thử thách bản thân bằng việc nghe một bài lạ, có thể khó hơn, dài hơn, trình bày một vấn đề mà bạn không hề có kiến thức, hoặc là lẫn nhiều tạp âm. Chẳng hạn như chuyển từ nghe tin kinh tế sang tin y học, tin hình sự, tin chính trị, tin thể thao. Hoặc, đang luyện B1 thì bạn nghe bài của B2. Đang nghe quen giọng Paris thì chuyển sang giọng tiếng Pháp do người nước ngoài nói như: người Québec – Bỉ – Thụy Sĩ – Châu Phi – Trung Đông. Hãy coi như một trò chơi vui, không cần phải tập trung công sức nghe thường xuyên và viết chính tả. Bạn hãy thử nghe rồi tự dịch sơ lại các ý trong đoạn băng/clip/ file ghi âm đó. Tiến xa hơn việc dịch là tự tóm tắt lại nội dung bằng tiếng Pháp – bỏ qua bước chuyển sang ngôn ngữ trung gian (tiếng Việt).
Nếu sau hai, ba lần hoặc bốn, năm lần mà bạn thấy mình có chút tự tin rồi. Thì bắt đầu nhập cuộc với những bài nghe khó, viết chính tả, tóm tắt ý, và tự suy nghĩ về các vấn đề trong bài nghe đó. Mình nghĩ, đến lúc này, bạn sẽ bớt cảm giác sợ nghe mà không hiểu, sợ tiếng Pháp, bớt rối loạn ngôn ngữ, có thể tập trung vào bài nghe mà bị không bị phân tâm rồi. Lúc này, bạn có thể chọn bất kì chương trình, kênh youtube, vlog, nhạc, phim nào mà bạn yêu thích, cố gắng nghe hằng ngày là tốt nhất. Không thì lâu lâu dành ra 2-3 tiếng chỉ để tập trung nghe. Các bạn có thể đọc lại bài Học tiếng Pháp online một cách hiệu qủa để xem lại một số kênh youtube mà mình giới thiệu, khá hữu ích cho việc học nghe. Ngoài ra, tài liệu ôn thi DELF, DALF, TCF đều có phần luyện nghe cho bạn học. Thêm nữa, cũng có một số trang web luyện nghe online, bạn chỉ cần gõ từ khóa: pratique ecoute francais, ecoute francais en ligne, expression d’ecoute, francaisauthentique, podcast francais, francais audio… là sẽ có hàng loạt web hay để vào đó luyện.
Bạn cũng nên có thêm cho mình một trang từ điển online hoặc một ứng dụng tra từ có kèm phát âm, để học cái từ mới, phát âm đặc biệt. Ít nhất bạn phải bỏ ra từ 1 tới 2 tháng để luyện nghe thật chăm chỉ. Mình rất hi vọng các bạn không đọc note cho biết, đọc chơi cho vui mà bắt đầu luyện tập thật sự, luyện tập có kỉ luật, chuyên cần và nghiêm khắc với bản thân.
Sau 1-2 tháng mà có tiến bộ, theo đúng như cách mà mình chỉ các bạn thì có thể inbox báo mình biết nghe! Mình rất vui nếu phương pháp mình chỉ cho các bạn được kiểm chứng, có hiệu quả thật sự.
Mến chúc các bạn sẽ sớm tiến bộ trong kĩ năng nghe này. Hẹn gặp lại các bạn trong bài viết kì tới, về kĩ năng nghe trong các kì thi lấy chứng chỉ tiếng Pháp.
Nguồn Nước Pháp – Tình yêu của tôi
© 2024 | Thời báo PHÁP
